Woordweetje: Fooi en drinkgeld

Altijd weer dat dilemma wanneer je afrekent in de kroeg: geef je wel of geen fooi? Maar waar komt het woord eigenlijk vandaan?

We hebben het gejat uit het Latijn (via, wat ‘weg’ betekent) en uit het Frans (voie, wat ‘weg’ of ‘reis’ betekent). Met een kleine omweg hebben we er alleen wel onze eigen betekenis aan gegeven. Waar het begon met ‘reis’, betekende ‘fooi’ later ‘een afscheidsmaal voorafgaand aan een reis’ en ‘een geschenk dat bij een afscheid wordt gegeven’, terwijl we nu een fooi geven als geschenk voor een bewezen dienst.

Deze verschuiving van de betekenis van het woord verklaart wel waarom ‘fooi’ – vooral in Vlaanderen – ook wel ‘drinkgeld’ wordt genoemd. We vermoeden dat in de 15e eeuw de haast van tegenwoordig al enige rol begon te spelen, want het afscheidsmaal werd al snel vervangen voor een afscheidsdronk: een toast op degene die vertrok. En nog erger, later werd er gewoon geld gegeven om die maaltijd of toast te vervangen. “Hier, kerel, heb je tien gulden voor een biertje onderweg”:  drinkgeld.

Boekrecensie

Boekrecensie: Waar komt hagelslag vandaan?

Boekrecensie: Waar komt hagelslag vandaan?

… en nog 99 andere vragen over woorden In 2013 gaven het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) en het Genootschap Onze Taal antwoord op de vraag ‘...


Boekrecensie

Boekrecensie: Hun verloedere me taal!

Boekrecensie: Hun verloedere me taal!

‘Hun verloedere me taal.’ Hoeveel fouten ontdek jij in deze zin? Zelfs als je ze niet kunt verklaren met grammaticale uitleg, voel je dat deze zin van geen kant...


Column

Column: In mijn blootje

Column: In mijn blootje

Ik slaap in mijn blootje. Of eigenlijk ook weer niet, want 'mijn blootje' kreeg onlangs een andere betekenis....


Column

Quiz: test je werkwoordspelling

Quiz: test je werkwoordspelling

Kon jij vroeger op school ook nooit al die regels over werkwoordspelling onthouden? Een -d, -t of soms zelfs -dt aan het eind van een werkwoord; om gek van te w...