Column: Tautologieën en pleonasmen

29 jul 2017

Tautologieën en pleonasmen, die termen haal ik altijd abusievelijk door elkaar. Dat laatste was een pleonasme … of een prachtig mooie tautologie, dat weet ik dus nooit.

 

Door: Corné Ouburg

 

 

Maar ik ben heus niet de enige. Op elk verjaarspartijtje of koffiekwartiertje op kantoor is er wel iemand die bij het horen van ‘groen gras’ opspringt en roept: “Ha! Da’s een pleonasme! … Of een tautologie, dat weet ik dus nooit.” Waar hij of zij alleen maar mee wil aantonen beide woorden niet alleen te beheersen, maar ook nog eens bij benadering te weten wat ze betekenen!

Pleologisten – want zo noem ik ze – zijn vervelende, nare (!) mannetjes (behalve als het vrouwtjes zijn, dan zijn het vervelende, nare vrouwtjes) die u wijsneuzerig verbeteren als u zegt dat u zich irriteert. En die uw vraag wat dat kost beantwoorden met: “Geld. Of bedoelde je: ‘Hoeveel kost dat?’” Als u vertelt dat u elke dag op en neer rijdt naar uw werk, vraagt-ie quasi verbaasd: “Op en neer? Woon jij op de Mount Everest, ofzo?”

Kent u zo’n pleologist? Vast wel.

Let dan op uw woorden. Zeg nooit ofte nimmer ‘nooit en te nimmer’, ‘overnieuw’, of ‘wat schetst mijn verbazing’. Kijk ook uit met ‘de laatste puntjes op de i’, ‘bij wijze van’ (“Bij wijze van wat?!” zal hij u toeschreeuwen) en ‘dat kan jij beter als mij’ in zijn aanwezigheid.

Bent u hem beu? Vast wel.

Aanval is dan de beste verdediging.  Vertel bijvoorbeeld over uw lieve, schattige, oude oma, en als de pleologist dan zijn “Ha!, da’s een pleonasme! … Of een tautologie, dat weet ik dus nooit” te berde brengt, onderbreekt u hem en zegt op uw wijsneuzigst: “Dat weet ík dus wel. Het was een contaminatie van die twee, een tautonasme!”

De pleologist zal u vanaf dat moment nooit meer lastigvallen. En dat kan ik weten, want ik ben zelf zo’n vervelend, naar mannetje. Sorry, ik zal het nooit meer doen. Om het goed te maken nog één pleonasme, gratis en voor niets. Of was dat nou een tautologie?

Corné Ouburg schreef al eerder columns voor ons. Zijn andere columns vind je hier.

Heb jij ook een leuke column geschreven? Stuur ‘m in en wie weet zie je je column terug op onze site en ontvang je een supertof Taalvoutjes-pakket!