#weg met dat woord


923 shares

Ik snap 'm niet

[intro]Genderneutraal is een dingetje. Er is veel over te doen geweest dit jaar: genderneutrale wc’s, genderneutrale aanspreekvormen, genderneutrale kinderkleding bij de HEMA en genderneutraal opvoeden. Het zou me daarom niks verbazen als genderneutraal ingestuurd wordt voor de verkiezing Weg met dat woord! die binnenkort weer van start gaat. Om over dingetje nog maar te zwijgen ...[/intro] Door Laura van Eerten Als een woord zo vaak in het nieuws is, komt er geheid commentaar. Over genderneutraal is dan ook al het nodige geschreven: “Genderneutraal, het klinkt als een motoronderdeel”, moppert Theodor Holman in het Parool. En volgens columniste Nynke de Jong is het laten vallen van het woord genderneutraal op een verjaardag garantie voor boze ooms en tantes: “Vreselijk! Jongens zijn jongens, meisjes zijn meisjes! Hou op met die moderne onzin!” Met het woord zelf is natuurlijk niet zo veel mis. Alhoewel, daar denkt Bas Heijne anders over. In zijn NRC-column schrijft hij dat gender hip jargon is dat vanuit de universiteit in de samenleving terecht is gekomen. Neutraal vindt hij een rotwoord, “(...) met associaties van angstvalligheid, iedereen te vriend houden, uit de wind blijven, nergens je vingers aan willen branden.” Moderne onzin, klinkt stom, politiek correct: allemaal redenen die ook deelnemers aan de verkiezing vaak opgeven waarom ze een woord het liefst nooit meer zouden willen horen.  Zelf stoor ik me niet zo aan genderneutraal. Ik vind het juist goed dat er aandacht voor is. Dingetje daarentegen ... van verkleinwoorden ben ik geen groot fan. Dat ik daar niet alleen in ben blijkt wel uit de verkiezingsresultaten van afgelopen vijf jaar. Woorden als persoontje, frietjes, collegaatje, theetje, bammetjes en genietmomentje worden regelmatig ingestuurd omdat het kinderachtig en denigrerend klinkt. “Verkleutering van de taal”, zoals iemand het mooi omschreef. En daar kan ik het alleen maar mee eens zijn. Naast betuttelende verkleinwoorden en moderne termen uit het nieuws zullen we vast ook weer veel hippe jongerentaal, inhoudsloos kantoorjargon en ‘domme’ taalfouten toegestuurd krijgen. Hun hebben bijvoorbeeld (de grootste taalergernis volgens het publiek van de middag irritante taal die ik laatst organiseerde). Vorig jaar eindigde die taalfout op een glansrijke tweede plaats, en het jaar daarvoor was me (moeder) de grote verliezer. Of het woord genderneutraal ook echt de top tien gaat halen dit jaar zullen we moeten afwachten. Het zal de HEMA in ieder geval een worst wezen. De nieuwe, genderneutrale kinderafdeling van de winkelketen kreeg namelijk een naam die al vanaf het begin van de verkiezing op nummer één staat als ergerlijkste woord: Kids! [line] Elk jaar organiseert het Instituut voor de Nederlandse Taal de verkiezing 'Weg met dat woord!' Vanaf 16 november krijg je twee weken de tijd om de irritantste woorden van 2017 nomineren. Op basis van de inzendingen en motiveringen wordt een top 10 samengesteld, waar je vervolgens een woord van kunt wegstemmen. Het woord met de meeste stemmen wordt uitgeroepen tot de verliezer van 2017. [line] Over Laura van Eerten lauraTaalkundige bij het Instituut voor de Nederlandse Taal (IvdNT, voorheen INL) en blogger voor de rubriek Woordbaak: we mogen wel stellen dat Laura van Eerten net zo verzot is op onze taal als wij. Of misschien moeten we zeggen: verzot op woorden. Ze was zelf initiatiefnemer en auteur van het boek Waar komt pindakaas vandaan? en de opvolger Waar komt hagelslag vandaan?, waarover ze al eerder de column Woordbeleg voor ons schreef.

Wil je zelf je column terugzien op onze site? Stuur je column in.


923 shares

Ik snap 'm niet

[intro]'Mensenmens', 'collegaatje', 'hubby', 'dinnetje', 'toppie', 'bammetje', 'euri', ergens 'een klap op geven', 'lekker genieten', 'gezellie', 'helemaal leuk', 'uitrollen' of iets 'parkeren': genoeg woorden op te noemen waar ik spontaan rillingen van krijg. Gelukkig zijn ze nu weer allemaal te nomineren voor het ergerlijkste woord van het jaar.[/intro] Door Laura van Eerten Een paar jaar geleden begonnen we op het Instituut voor de Nederlandse Taal (voorheen Instituut voor Nederlandse Lexicologie) voor de grap met de verkiezing ‘Weg met dat woord!’, als ludieke tegenhanger van de ‘Woord van het Jaar’-verkiezing. We doen nou eenmaal iets met woorden, dus leek zo’n verkiezing ons ook wel wat. Ondanks onze twijfels - moesten we dat nou wel doen als serieus wetenschappelijk instituut? - bleek het een schot in de roos: mensen kunnen een grondige hekel hebben aan woorden en willen daarover maar al te graag hun frustratie kwijt. Hieruit blijkt maar weer: taal is emotie. Taal kan mooi of grappig zijn, maar ook juist heel lelijk of irritant. Tijdens de verkiezing sturen deelnemers vlammende betogen in waarom een woord zou moeten verdwijnen. Het gaat dan vaak om ondoorzichtig managersjargon zoals 'transparant', 'taskforce' en 'doorpakken' en jongerenwoorden waaronder chillen, awkward en bae, omdat het hipdoenerij en is ook nog eens Engels. Ook de verkleinwoorden 'groentjes', 'kindje' of 'dingetje', taalfouten zoals 'hun hebben' en 'me moeder' en vaste, betekenisloze zinnetjes als 'een stukje' of 'helemaal mijn ding' worden niet gewaardeerd. Maar het kan ook anders. Laatst zei iemand tegen me: “Ik erger me nooit zo aan taal."  Ik kon het me nauwelijks voorstellen. Maar mijn pogingen om een reactie uit te lokken op 'mensenmens' en 'collegaatje' werkten inderdaad niet echt. Het kan dus, je niet ergeren aan woorden. Fijn lijkt me dat. Of misschien ook wel een beetje saai. Want niks is leuker dan om tijdens de verkiezing het hartstochtelijke gegruwel van alle inzenders te lezen. Een hilarisch gevolg is dat mijn collega’s en ik automatisch in ‘wanwoorden’ gaan praten en mailen. “Toppie, meis!” en “Of we nog gaan 'sportelen' vandaag.” Dit is alweer de vierde keer dat we de verkiezing houden, en het is afwachten of het nu weer net zo aanslaat als voorgaande jaren. Want hoeveel ‘nieuwe’ ergerwoorden zijn er nog te verzinnen? In de top tien van de genomineerde woorden kwamen elk jaar wel een paar dezelfde terug: 'selfie', 'papadag', 'dagdagelijks'. Is de verkiezing dan nog wel zo interessant? Aan de andere kant laten de inzendingen mooi zien wat mensen bezighoudt op wat voor manier en hoe onze houding ten opzichte van bepaalde woorden ook kan veranderen (Ewoud Sanders schreef hierover in NRC, 2015). Maar nu nog even serieus: een woord echt laten verdwijnen kan natuurlijk niet en dat willen we ook helemaal niet met deze verkiezing. Het is vooral 'leuk' - een woord dat in 2014 werd genomineerd want “alles is leuk tegenwoordig”. Gruwel mee en stuur jouw grootste woordergernissen in op Wegmetdatwoord.org. Vanaf 1 december kun je een woord wegstemmen uit de top tien, en op 8 december presenteren we de verliezer van 2016! [line] Over Laura van Eerten lauraTaalkundige bij het Instituut voor de Nederlandse Taal (IvdNT, voorheen INL) en blogger voor de rubriek Woordbaak: we mogen wel stellen dat Laura van Eerten net zo verzot is op onze taal als wij. Of misschien moeten we zeggen: verzot op woorden. Ze  was zelf initiatiefnemer en auteur van het boek Waar komt pindakaas vandaan? En 99 andere vragen over woorden en de opvolger Waar komt hagelslag vandaan?waarover ze al eerder de column Woordbeleg voor ons schreef. En alsof dat nog niet genoeg was, droeg ze ook nog bij aan de Taalkalender van Onze Taal. Een echte woordenfreak, dus. Durf jij het aan haar te laten weten welk woord wat jou betreft mag verdwijnen?  [line]