Column: Goeroe

Wie een paar weken terug de aflevering van Zondag met Lubach over The Green Happiness heeft gezien, zal waarschijnlijk smakelijk hebben gelachen om de vele taalfouten die uitgelicht werden. De meiden achter de succesvolle dieetboeken hadden zich verontschuldigd voor de vele fouten in hun boeken met de woorden ‘Wij zijn geen taalguru’s’. Je voelt het al aan je water: de grappen lagen klaar. Goeroes op het gebied van taal zijn de meiden zeker niet, maar hun boeken worden wel gretig verslonden. Voor velen zijn de twee diëtisten wel degelijk goeroes. Maar is dat terecht? Koen van Haaren denkt er het zijne van.

Door Koen van Haaren

Elk beestje heeft een naam nodig. Dus als er iets nieuws ontstaat, gaan we op zoek naar een woord om het mee te beschrijven. Soms grijpen we daarbij (onbewust) terug op oude woorden of andere talen. Hoe moet je iemand omschrijven die je veel kan vertellen over het internet, de beurs, voeding, noem maar op …?

In veel Oosterse talen wordt het woord ‘goeroe’ gebruikt voor een leraar, al dan niet spiritueel of religieus. En ook in ons land wordt de benaming steeds vaker gebezigd. Het woord zou afstammen van het Sanskriet en ‘zwaar’ betekenen: een zwaargewicht op zijn vakgebied, dus. Anderen beweren dat het woord een samenstelling is van goekhar (:wereld) en roekhar (:god). Hoe het ook zij, het gaat dus om iemand met veel kennis. 

Waarom zou je zo iemand dan niet ‘professor’ of ‘doctor’ noemen? Dat is toch gebruikelijk voor iemand die veel kennis heeft opgedaan over een onderwerp?

Veel mensen die vandaag de dag de stempel van ‘goeroe’ krijgen, geven echter geen les; ze publiceren alleen hun mening, vaak zonder onderbouwing. Het gaat ze dus niet om kennisoverdracht, maar om het verspreiden van hun mening. Een beetje zoals politici, eigenlijk. 

Wat mij opvalt is dat iemand tegenwoordig al snel de titel ‘goeroe’ krijgt toegedicht als het onduidelijk is op welke wetenschappelijke grond zijn uitspraken gebaseerd zijn. Door zo iemand een goeroe te noemen, lijkt het opeens niet meer zo belangrijk of iets onderbouwd kan worden. De goeroe zegt het, dus het is waar.

Denk bijvoorbeeld aan de film The Guru uit 2002. Aan de hoofdrolspeler wordt een wijsheid toegedicht waarvan hij zelf niet eens weet waar hij die vandaan haalt. Als er maar genoeg volgers zijn die je woorden voor waar aannemen, dan worden er verder geen vragen gesteld.

Met enkele hedendaagse goeroes lijkt hetzelfde aan de hand. Feiten zijn voor watjes, de goeroe weet het gewoon. Hij roept iets en als men maar gelooft dat hij het wel zal weten, dan is het dus waar. Is daar eigenlijk al een term voor bedacht?

Mijn voorstel is om een nieuw woord te introduceren om deze trend te beschrijven: ‘goeroepen’.

Heb je zelf een taalergernis, een favoriet woord of een andersoortige taalbeslommering? Stuur jouw column in en word beloond met tal van Taalvoutjes-hebbedingen!