Column: aptoniemen

Misschien is het je weleens opgevallen: een heel toepasselijke en grappige combinatie van iemands achternaam en het beroep dat hij uitoefent. Meneer van der Wiel, die vrachtwagenchauffeur is. Meneer van Houten, timmerman. Die combinaties, dus. Slager van der Ham, nog zo één.

rene kolsteren Door René Kolsteren

Er is zelfs onderzoek naar gedaan. Mevrouw Arts heeft een veel grotere kans om dokter te worden dan bijvoorbeeld een mevrouw van Dijk. Het schijnt te maken te hebben met een goed gevoel over jezelf. Als je erg tevreden bent met en over jezelf – en dat zijn er nogal wat vandaag de dag – dan zoek je in je leven zaken op die op jouw naam lijken en waar je je nog beter van gaat voelen. Zo zou Mirjam uit Middelstum dus het middelbare onderwijs in gaan, maar het gaat nog verder. Ook jouw partner moet idealiter op die manier bij je passen. Jan en Jantien, Theo en Thea. Of Bente uit Bennebroek, die gaat samenwonen met Ben in een benedenhuis. Het gaat mij allemaal wat ver. Maar dat van die achternaam en het beroep, dat klopt wel. Dominee Pastoors, schoenmaker van Leer, ik heb ze gekend. Tandarts Suermondt, persoonlijk vind ik dat een echte giller. Een aptoniem heet dat. Letten we wel even op? Alweer een nieuw taalkundig begrip geleerd. Aptoniem, afgeleid van aptus – dat ‘geschikt’ betekent in het Latijn – en onoma, ofwel ‘naam’, dat vreemd genoeg weer uit het Grieks komt.

Naamcombinaties

Een combinatie van twee namen kan ook hilarisch zijn. Mevrouw Mens die trouwde met meneer Rot. Mevrouw Rot-Mens. Het is echt gebeurd. Of zij zich ook zo voorstelt in gezelschap, valt te betwijfelen. Janny Rot of mevrouw Mens zal het meestal wel zijn. Mevrouw Naaktgeboren-Vroegindewey. Tja, de lol zal er voor deze dames snel van af gaan.

Beenhakker

Aptoniem, dus. Er zijn veel leuke combinaties te verzinnen. Maar de leukste zag ik vorige week. Ik reed ergens op de snelweg en werd ingehaald door een bestelauto waar ‘mobiliteitshulpmiddelen’ op de zijkant stond vermeld. Er stond een naam onder. Ik kon mijn ogen nauwelijks geloven. Ik haalde het busje weer in. Ja hoor, daar stond het: J. Beenhakker, mobiliteitshulpmiddelen. Specialist op het gebied van mobiliteitshulpmiddelen, van houten wandelstok tot volledig elektronisch aangestuurde rolstoel met omgevingsbesturing. Het is echt waar. Als u dit leest, meneer Beenhakker, zult u waarschijnlijk verzuchten: “O nee, alwéér … dit ken ik zo langzamerhand wel.” Maar laat ik u dit zeggen: u heeft een mooi beroep gekozen. Eigenlijk kon het niet missen dat u dit ging doen. Zoals meneer Rouw, die een uitvaartonderneming begon. En meneer van der Leest, die schoenmaker werd. Want laten we nu maar gewoon bij onze leest blijven, dan komt alles goed.

Boekrecensie

Boekrecensie: Kwetsbare talen

Boekrecensie: Kwetsbare talen

In een wereld waarin talen als Engels en Spaans wereldwijd gesproken worden, dreigen talen die minder sprekers kennen uit te sterven. Dit boek vestigt de aandac...


Column

Column: Uung?

Column: Uung?

Ik heb een boek geschreven over een cavia die op een kantoor werkt. Gewoon, omdat ik dat moest van mijn eigen innerlijke artistieke zelfje. In dat boek praat di...


Boekrecensie

Boekrecensie: Smibanese woordenboek 2.0

Boekrecensie: Smibanese woordenboek 2.0

Het Smibanese is een dialect van de straattalen in Nederland. Het is een versmelting van Surinaams, Engels, Papiaments, Marokkaans, Turks, Ghanees en tot slot N...


Column

Quiz: Moet jij terug naar school?

Quiz: Moet jij terug naar school?

Op school leer je allerlei regels over taal en spelling. En of het nu lang of kort geleden is dat je naar school ging, je hebt die regels nog vaak nodig. Hoe is...