Sommige voutjes kunnen we echt niet meer zien. Niet alleen omdat ze zo vaak ingezonden worden, maar ook omdat ze eigenlijk helemaal niet fout zijn! Al moeten we wel toegeven: de Nederlandse taal kan in sommige gevallen heel onlogisch zijn. We hebben hieronder tien instinkers op een rij gezet.
Ben jij trouwens benieuwd of je de instinkers van de echte voutjes kunt onderscheiden? Test dan jouw kennis van het Nederlands met De grote instinkerquiz of De tweede grote instinkerquiz!
‘Sliptong’ is goed. De vis dankt zijn naam aan de vissersnetten waar hij doorheen kan slippen, omdat hij zo klein is. En wellicht houdt de sliptong ervan om zich in slib te wentelen, maar die modderige b heeft het uiteindelijk niet gewonnen van de p.
Zowel ‘ik zei af’ als ‘ik zegde af’ is goed. ‘Omdat het onweerde, zegde Marietje de afspraak af’ klinkt misschien Verweggistans, maar is toch echt Nederlandse standaardtaal. ‘Zegde(n) af’ is synoniem aan ‘zei(den) af’. Met de verledentijdsvorm van het enkelvoudige werkwoord ‘zeggen’ (mondeling mededelen) zit het ietwat anders. ‘Zei(den)’ is de meest gebruikelijke vorm, ‘zegde(n)’ wordt als verouderd beschouwd. Hoor je in de huidige tijd iemand klagen dat ‘zijn kinderen lelijke dingen zegden’, dan is de kans groot dat je met een grootouder op leeftijd of met een Vlaming te maken hebt.
‘Overigens’ is goed. Toegegeven, het klinkt gek. Je mag je hond loslaten, maar trouwens, je hond moet wel aan de lijn. Toch betekent ‘overigens’ niet alleen ‘trouwens’. De alternatieve betekenis is ‘voor het overige, verder’. De zin op de foto klopt dus: het betekent dat je buiten dit gebied honden aan de lijn moet houden.
‘Oranjekoekstukjes’ is goed. En nee, je bent niet kleurenblind. De naam dankt het gebakje, dat vroeger alleen op bruiloften werd geserveerd, aan de gekonfijte sinaasappelsnippers die in de koek verwerkt zijn. Waarom kleuren ze de glazuurlaag voor de duidelijkheid niet gewoon oranje? Dat zou vloeken zijn met de trotse Friese traditie van het roze laagje. Ieder jaar strijden tientallen bakkers uit de provincie om het kampioenschap ‘Fryske Oranjekoeke’. De winnaar ziet daarna een jaar lang alles door een oranje-roze bril.
‘Kaastengels’ is goed. Het is de merknaam van de kaasloempiaatjes geproduceerd door het bedrijf Topkin Fingerfood. Geen onlogische benaming, want zeg nou zelf: kaastengels zijn om je vingers bij af te likken! Andere koek dus dan de met geraspte kaas bestrooide spiralen van bladerdeeg van overige merken, oftewel de kaasstengels. Wie weet wordt ook ‘tenenkaas’ nog eens als merknaam gelanceerd. Een uiterst smakelijk vooruitzicht, nietwaar?
‘Samen met een duizendkoppig publiek wordt ze vergast’ is goed. Toegegeven, het is een wat ouderwetse uitdrukking, maar ‘vergasten op’ betekent zoveel als ‘trakteren op’.
Zowel ‘geschrapte’ als ‘geschraapte’ waspeen is goed. En nee, de geschrapte waspeen is niet uit het assortiment verdwenen. ‘Schrappen’ mag volgens Van Dale als synoniem van ‘schrapen’ worden gebruikt; het betekent zoveel als ‘afkrabben’. Met een geschrapte peen wordt dus simpelweg een schoongemaakte peen bedoeld. Het moge duidelijk zijn dat schrappen ook betrekking kan hebben op doorhalen of wegstrepen. Zo zou je Willie Wortel die uit het octrooiregister is geschrapt, ook een geschrapte peen kunnen noemen.
Zowel ‘bij deze’ als ‘bij dezen’ is goed. ‘Bij dezen’ klinkt wellicht ouderwets en dat is het eigenlijk ook, maar het is wel de oorspronkelijke officiële schrijfwijze. De -n is nog een restant van oude naamvallen die bewaard zijn gebleven. Lange tijd was echter alleen deze schrijfwijze correct. ‘Bij deze’ is sinds enige tijd ook toegestaan.
‘IJshoorn’ en ijshoren’ mag allebei. I scream, you scream, we all scream for ice cream!’ Het lijkt wel een parodie op het bekende zinnetje (wij horen het ijs roepen!), maar ‘ijshoren’ is net als ‘ijshoorn’ echt correct. ‘Horen’ is een alternatief voor ‘hoorn’ en dus is ‘ijshoren’ toegestaan. Beide woorden verwijzen naar de hoorn (of horen) van een dier, vanwege de gelijkende vorm ervan.
Zowel ‘betaaldatums’ als ‘betaaldata’ is goed. Verwarrend hoor. In het enkelvoud is het ‘medium’ en in het meervoud ‘media’. Je bezoekt een museum en als je er meerdere bezoekt, heb je het over ‘musea’. Maar hoe zit dat dan met het woord ‘datum’? Geheel in lijn met de woorden ‘medium’ en ‘museum’ mag je ‘data’ gebruiken voor het meervoud van datum. Maar de Taalunie vindt het ook goed als je ‘datums’ zegt. Tenzij het gaat over een grote hoeveelheid gegevens, dan zijn dat weer alleen ‘data’.
De tijd dat schrijven alleen het tijdverdrijf was voor stoffige, sigaarrokende mannetjes ligt ver achter ons. Schrijven is hip. Tegenwoordig kan iedereen wel ee...
Toen ik nog een Tiesje was, deed ik eens uit verveling een spelletje met een vriend. We hadden allebei een stukje kauwgom en we beloofden elkaar dat we dat erge...
Nederlanders zijn er gek op. Vele potjes van verschillende merken gaan dagelijks over de toonbank. Wim T. Schippers was er zelfs zo’n grote fan van, dat hij er ...
Afkortingen, verhaspelingen en (on)bewuste taalfouten, je komt ze tegenwoordig in groten getale tegen. Dat was vroeger wel anders. Werd iets verkeerd geschreven...