Onze taal verandert constant. Er ontstaan mooie nieuwe woorden, maar er zijn ook mooie oude woorden verdwenen. Dirk Geirnaert en Roland de Bonth verzamelden in hun boek Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen in Spanje: woorden die we wisten een uitgebreide collectie woorden uit de tijd dat men de tabak nog dronk en de klimaatschieters zich juist niet actief inzetten.
Door: Berith van Pelt
Het boek is opgebouwd als een verzameling woordweetjes, zoals je die ook van ons kent. Maar waar wij op zoek gaan naar de etymologie van woorden die we nu nog gebruiken, onderzochten deze auteurs de betekenis en herkomst van woorden die in onbruik zijn geraakt. Want zeg nou zelf, welke vreetoppen en buikgezinden eten er nu nog kalikoet met Kerst?
Het boek geeft dus een inkijkje in het prachtige Nederlands van vroeger. Sommige woorden die de auteurs de revue laten passeren, kennen we nu nog, maar dan in een andere betekenis. Het woord slijtage bijvoorbeeld. Andere woorden zijn geheel uit het hedendaagse taalgebruik verdwenen.
Als lezer ontdek je niet alleen de betekenis en herkomst van de woorden, maar maak je ook kennis met de historische context waarin het woord gebruikt werd. Zo zijn in elk hoofdstukje korte passages uit historische teksten opgenomen, waarin duidelijk wordt hoe het woord in tekst gebruikt werd. Daarnaast leer je tussen de regels door ook nog iets over de ontwikkeling van het Nederlands en de historische gebeurtenissen die hierbij van belang waren. Wist je bijvoorbeeld dat niemand minder dan Maarten Luther het woord voorhuid in onze taal heeft geïntroduceerd?
Na het lezen van dit boek heb je dus je woordenschat aanzienlijk uitgebreid. Weliswaar met woorden die niemand meer gebruikt, maar ook met die woorden kun je indruk maken op je oom en tante op het volgende verjaardagsfeestje. En vergeet ze niet te bevaarwellen als je weer naar huis gaat!
JA – Als je iemand liever uitmaakt voor asvijster dan voor sukkel of luiwammes. Dat zal ‘m leren!
NEE – Als je woorden alleen gebruikt om nu te kunnen communiceren. Dat is waar ze voor bedoeld zijn, toch?
Een recente vrijdagmiddagborrel met een vriendin die in de modewereld zit. “Tuurlijk, Sinterklaas en Zwarte Piet zijn niet meer van deze tijd,” zegt...
De Nederlandse taal is prachtig, dat weet ook Wim Daniëls. Met zijn spiksplinternieuwe boek ‘Huppelnederlands’ schreef hij een ode aan de vrolijkste woorden van...
Als je kippen hebt, zul je misschien wel weten wat windeieren zijn: eieren die wel eiwit en eigeel hebben, maar geen schaal, of alleen een hele dunne schaal. Wa...
Wat weet jij van kerst? Met deze weetjes kun je prima aankomen bij je kerstdiner!...